Mijn moeder is dood, maar ik kan niet naar de begrafenis

Mijn moeder is dood. Overleden in haar slaap. Ze is 83 geworden en ik had haar al drie jaar niet gesproken.

Ik heb altijd al een ingewikkelde band gehad met mijn moeder. De relatie was zowel goed als slecht. Ze kon heel trots zijn op alles wat ik en tegelijkertijd elke keuze die ik maakte afkeuren. Onze relatie bereikte een dieptepunt toen ik haar op 17-jarige leeftijd vertelde dat mijn zwager me al jaren misbruikte. Ik kon het niet langer verzwijgen. Mijn moeder bleek niet in staat mij te helpen, te ondersteunen. Ze zei ooit dat ze zich verlamd voelde door verdriet. En dat begreep ik. Mijn zus bleef met hem getrouwd, ondanks het feit dat er meerdere meisjes en vrouwen naar voren kwamen en vertelden wat hij hun had aangedaan. Wat ik niet begreep is dat ze naar zijn verjaardag bleef gaan. Ik heb jarenlang geprobeerd te respecteren dat deze situatie voor hen ook lastig was. Hij bleef op familieverjaardagen en feesten komen. Jarenlang kon ik daardoor niet op de verjaardag van mijn vader of moeder komen. Ik bleef hen vragen om mijn zwager de toegang tot deze gelegenheden te verbieden, maar ze konden het niet. Elke keer beloofden ze weer dat ze met hem en mijn zus in gesprek zouden gaan. Dit bleef jarenlang zo in stand en ik miste onder andere hun 45-jarig huwelijk .

Toen ik kinderen kreeg werd dat steeds lastiger. Ik begreep de keuzes die ze gemaakt hadden, ten koste van mij, steeds minder. Het werd steeds moeilijker om als enige niet op familiefeestjes te komen. Ik wilde er óók zo graag bij zijn. Tientallen keren hebben we erover gesproken en hebben we geprobeerd samen met hen tot op een oplossing te komen. Ik probeerde hen duidelijk te maken hoe krom de situatie nu was, zij mij dat ze bang waren het contact met hun oudste drie kleinkinderen te verliezen. Want dat was waar mijn zus volgens hen mee gedreigd had.

Op de dag dat we mijn dochters derde verjaardag vierden hoorde ik mijn vader enthousiast tegen mijn schoonmoeder zeggen dat ze met mijn zus en zwager naar Italië zouden gaan. Het voelde als een mes in mijn rug. Ik was totaal verbijsterd. Die avond spraken we elkaar aan de telefoon en probeerde ik hem uit te leggen hoeveel pijn mij dit had gedaan. Dát ze op vakantie gingen met hen was al pijnlijk genoeg, maar dat ze het niet eerst aan mijn vertelden maar het en public op een verjaardag verkondigden kwetste mij enorm. Mijn vader werd boos. Hij snauwde me toe dat ik het nú maar eens moest vergeten, het was immers al zo lang geleden, en hij hing op.

Daarmee knapte het lijntje. Ik kón niet meer. Na jaren proberen, na jaren pijn incasseren en na jarenlang niet begrijpen hoe zij die man nog in de ogen konden kijken, knapte het laatste draadje dat mij met hen verbond.

Ik had niet verwacht dat het zolang zou duren. Ik had verwacht dat ik wel een weg terug zou vinden. Maar afstand van hen bracht rust. Gaf me de mogelijkheid om het tweede trauma, het feit dat mijn ouders mij onvoldoende hebben kunnen steunen, te verwerken. Tientallen keren heb ik gevraagd of mensen nog een goed idee hadden. Maar niemand had dat. Vooral de mensen die dit proces van kinds af en met mij hebben doorgemaakt waren even moedeloos. Mijn ouders zouden niet veranderen.

Vandaag wordt mijn moeder begraven. Mijn zwager zal daar zijn en wij dus niet. We hebben het geprobeerd, gevraagd, gesmeekt bijna of hij deze keer weg kan blijven zodat ik afscheid kan nemen. Maar nee. Dus wordt vandaag mijn moeder begraven en ik ben er niet bij. Hoewel ik altijd heb geleerd de vuile was niet buiten te hangen, hou ik me nu maar eens niet aan dat advies. Papa zegt altijd; “ik lijd in stilte.” Maar ik, ik heb genoeg gezwegen.